พัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน ครั้งที่ 4 การจัดทำแผนธุรกิจเพื่อชุมชน

สรุปกิจกรรมพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน ครั้งที่ 4 การจัดทำแผนธุรกิจเพื่อชุมชน

โครงการพัฒนาระบบสุขภาพองค์รวมสู่ชุมชนเข้มแข็ง ด้วยโรงพยาบาลชุมชนและศูนย์สุขภาพชุมชนเขตเมืองในการสร้างการมีส่วนร่วมของชุมชนท้องที่และท้องถิ่น

วัน 2 เมษายน 2567 เวลา 13.30 – 15.30 น.

ณ บริษัท โซเชียล อะไลน์จำกัด และผ่านช่องทางออนไลน์ Zoom Meeting

คุณทรรศิน สุขโต : เริ่มต้นจากที่ผมลงไปในชุมชน เพื่อให้คนในชุมชน และคนในพื้นที่มีรายได้ มีอาชีพที่ดีขึ้น ที่นี้ถ้าเป็นคุณหมอและพี่ๆพยาบาลอยู่ในชุมชน หรือเป็นเจ้าหน้าที่สาธารณสุข เวลาที่เราจะเข้าไปพบชาวบ้าน เราจะพบอย่างหนึ่งว่า เขาก็จะอยู่กันแบบนั้นตามประสาชาวบ้านนั้นนะ และถ้าเมื่อเราไปพูดว่า ทำไมเราไม่ไปทำอาชีพที่ดีกว่า มาช่วยกัน ทำไมไม่ทำให้มีรายได้ที่ดีกว่านี้ละ แต่เมื่อชาวบ้านมีความรู้สึกว่า เราก็เต็มที่ในประมาณหนึ่ง แล้วถ้าสมมติว่าตัวชาวบ้านกล่าวว่า เต็มที่แล้ว เราจะควรทำอย่างไรต่อ คือ เราจะต้องพยายามเป็นเรื่องที่สำคัญ ที่มาที่ไปของตัวแผนธุรกิจตัวนะครับเกิดจากความพยายามอันนี้ เราพบประมาณหนึ่งว่า เวลาชาวบ้านจะทำมาหากิน ทำมาค้าขายเนี่ย เขาเคยทำมาอย่างไร เขาก็จะทำอยู่อย่างนั้น

               เพราะฉะนั้นการทำแผนธุรกิจเพื่อชุมชน ก็คือ กระบวนการที่ทำอย่างไรให้ชาวบ้านเขาทำมาหากิน ทำมาค้าขายแบบมีแบบแผน มีวิธีการที่จะรุกเข้าไปในตลาดด้วยตัวเขาเองได้มากขึ้น ซึ่งตัว  Community Business Model Canvas  (CBMC)

               แนวคิด CBMC

               เราเกิดมาพร้อมธรรมชาติรอบตัว เราจึงได้เรียนรู้ ในการอยู่กับธรรมชาติและชาวบ้านด้วยกัน นั่นคือ เรามีภูมิปัญญา(เฉพาะถิ่นติดตัวมาตั้งแต่เกิด)เรามีของกินของใช้จากการดัดแปลงธรรมชาติมาใช้อย่างพอเพียง และถ้ามีมากเราก็ขายตามเท่าที่ทำได้ เราเก่งในการใช้ชีวิตอยู่กับธรรมชาติ ด้วยภูมิปัญญาเฉพาะถิ่น

               ผู้ประกอบการในเมือง และนอกประเทศดึงดูด ธรรมชาติออกไปจากเรา นำไปดัดแปลงเป็นสินค้าและบริการด้วยปัญญาสมัยใหม่ แล้วส่งกลับมาขายเราในรูปสินค้าและบริการที่ทันสมัยในราคาที่สูงกว่า เท่ากับความสามารถในการดัดแปลงด้วยปัญญาสมัยใหม่ มีราคาค่างวดสูงกว่า ราคาของแหล่งกำเนิดสินค้าที่ถูกดัดแปลงเบื้องต้นด้วยปัญญาเฉพาะถิ่นของชาวบ้านหลายเท่า

แบบจำลองทางธุรกิจ 9 ขั้นตอน

ทรรศิน สุขโต  ผู้อำนวยการหลักสูตรแผนธุรกิจเพื่อชุมชน หรือ “ครูใหญ่” ของผู้เข้ารับการอบรม CBMC จะใช้กระบวนการฝึกอบรม  ซึ่งมี  3 ขั้นตอน  ประกอบด้วย

               1.แบบจำลองทางธุรกิจเพื่อชุมชน (Community Business Model Canvas)  

               2.แผนดำเนินงาน (Operation plan) และ 

               3. ปฏิทินงาน

1.แบบจำลองทางธุรกิจเพื่อชุมชน  ซึ่งถือเป็นหัวใจของ CBMC  มีกระบวนการ 9 ขั้นตอน  คือ 1.การค้นหาจุดขายเพื่อสร้างแบรนด์  2.ค้นหาลูกค้าที่ชัดเจนและลูกค้าในอนาคต  3.การสื่อสารการตลาด  4.ปิดการขายและบริการหลังการขายเพื่อจูงใจให้ซื้อซ้ำ  5.ช่องทางเพิ่มรายได้  เพิ่มผลิตภัณฑ์  เพิ่มลูกค้า  ลดค่าใช้จ่ายการผลิต  ปรับปรุงการผลิต  การบริการ 6.แผนการดำเนินงานหรือกิจกรรมหลัก  เพื่อบรรลุผลข้อ 5 4 3 2 1 (การผลิต  การตลาด  การจัดองค์กร) 7.จากข้อ 6  สิ่งใดที่ทำเองได้  8.จากข้อ 6 สิ่งใดที่ทำลำพังไม่ได้  ต้องร่วมมือกับภายนอก  หน่วยงาน  พันธมิตร  และ   9.จากข้อ 6 ใช้เงินเท่าที่จำเป็น

2.แผนดำเนินงาน หรือกิจกรรมหลักที่จำเป็นที่ต้องทำ เป็นการวางแผนงานตามขั้นตอนที่ 6 โดยต้องลงรายละเอียดหรือเขียนแผนงานลงในตารางเพื่อให้เกิดความชัดเจน เช่น (1) ทำอะไร (2) ทำอย่างไร (3) ใครรับผิดชอบ (4) เสร็จเมื่อไหร่ (ระบุวันเดือนปี) และ (5) งบประมาณ (ใช้หรือไม่/มาจากไหน)

3.ปฏิทินงาน คือการกำหนดรายละเอียดลงไปในปฏิทินงาน เพื่อควบคุมให้งานเดินไปตามแผนและเป้าหมาย โดยนำแผนดำเนินงานจาก (4) เสร็จเมื่อไหร่ มาลงรายละเอียดเพิ่มเติมในตาราง ทั้งนี้กระบวนการฝึกอบรมดังกล่าว จะใช้เวลา 2-3 วัน เพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรมมีความรู้และเข้าใจกระบวนการออกแบบจำลองแผนธุรกิจเพื่อชุมชน 9 ขั้นตอน และนำความรู้นั้นมาฝึกออกแบบจำลองแผน การวางแผนดำเนินงานและจัดทำปฏิทินงาน

               นอกจากนี้ยังมีกระบวนติดตามเสริมพลังหลังการฝึกอบรมอีก 2 ขั้นตอน คือ 1.การถอดบทเรียน ความรู้ที่ได้หลังการอบรม และทบทวนการจัดทำแผน CBMC 9 ขั้นตอน และ 2.การผลิตซ้ำ ตอกย้ำทางความคิด โดยให้ผู้เข้าอบรมนำแผน CBMC ไปปฏิบัติการจริงในชุมชนของตนเอง และแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นจากการปฏิบัติจริง

ทั้งหมดนี้  มีเป้าหมายเพื่อให้ชุมชนจัดการธุรกิจได้ด้วยตนเอง  ไม่ใช่เพื่อกอบโกย  แย่งชิง  หรือเน้นแต่ผลกำไร  แต่เป็นธุรกิจที่เอื้อเฟื้อ  แบ่งปัน  มีคุณธรรม  คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม  อนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งดีๆ ในชุมชน  สร้างนวัตกรรมใหม่ๆ  เพื่อให้คนในชุมชนได้ประโยชน์   เป็นธุรกิจเพื่อชุมชนอย่างแท้จริง

               1. หาเสน่ห์สินค้าตัวเองให้เจอ แค่ 1 ชิ้น เป็นตัวนำล่อง

               2. หาคนที่เรียกว่าโดนใจกับสินค้าของเราได้ หาลักษณะแฟนคลับให้เจอ

               3. ติดใจ ซื้อซ้ำ บอกต่อ

ทั้งหมดนี้  มีเป้าหมายเพื่อให้ชุมชนจัดการธุรกิจได้ด้วยตนเอง  ไม่ใช่เพื่อกอบโกย  แย่งชิง  หรือเน้นแต่ผลกำไร  แต่เป็นธุรกิจที่เอื้อเฟื้อ  แบ่งปัน  มีคุณธรรม  คำนึงถึงสิ่งแวดล้อม  อนุรักษ์และฟื้นฟูสิ่งดีๆ ในชุมชน  สร้างนวัตกรรมใหม่ๆ  เพื่อให้คนในชุมชนได้ประโยชน์   เป็นธุรกิจเพื่อชุมชนอย่างแท้จริง !!